2023 yılında yaklaşık 101 bin Türk vatandaşı, Avrupa Birliği ülkelerine iltica başvurusunda bulundu. AB’ye iltica başvurusunda bulunan Türklerin sayısı, 2022’ye kıyasla rekor oranda arttı. 14 Mayıs 2023 genel seçimlerinden sonra AB ülkelerine iltica başvurusunda bulunan Türk vatandaşlarının sayısının neredeyse iki katına çıktığı görülüyor.
Avrupa Birliği Sığınma Ajansı’nın (EUAA) 28 Şubat’ta yayımladığı ‘sığınma trendleri’ raporlarına göre Türkiye, vatandaşları AB’ye en çok iltica başvurusunda bulunan 3. ülke konumunda. Türkiye’nin önünde sadece Suriye ve Afganistan bulunuyor.
İltica başvurularının sayısı, seçimlerden sonra arttı
2023, Türkiye’deki ekonomik kötüye gidiş ve demokratik kurumlardaki gerilemenin devam ettiği bir yıl olmasının yanı sıra aynı zamanda bir seçim yılıydı. 14 Mayıs seçimlerinden önce yapılan birçok anket Altılı Masa olarak da anılan Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun kazanabileceğine işaret etse de, sandıktan Recep Tayyip Erdoğan’la 5 sene daha devam kararı çıktı.
EUAA verilerine göre 2023 yılının Ocak-Haziran ayları arasında AB ülkelerine 34 bin 101 Türk vatandaşı iltica başvurusunda bulundu. Temmuz-Aralık ayları arasında ise başvuruda bulunan Türklerin sayısı 66 bin 706’ya çıktı.
Rekor artış
AB ülkelerine iltica başvurusunda bulunanların sayısı, 2023’te 2022 yılına kıyasla yüzde 82 arttı. 2022 yılında 55 bin 446 başvuru bulunurken, AB 2023’te Türk vatandaşlarından 100 bin 807 başvuru aldı.
Yüzde 82’lik artış, raporda herhangi bir ülke vatandaşları arasında gözlenen en büyük artış oldu.
Türkiye’den gelen iltica başvuruları, 2021 ile 2022 arasında da yüzde yüzden fazla artış gösterdi.
2015 yılında yaklaşık 5 bin olan Türk başvuru sahibi sayısının ise 8 yıl yıl içerisinde neredeyse 20 katına çıktığı görülüyor.
2015-2023 yılları arasında AB ülkelerine iltica başvurusunda bulunan Türk vatandaş sayıları;
mavi sütunlar Ocak-Haziran arasını, sarı sütunlar Temmuz-Aralık arasını gösteriyor
Türklerin kabul oranı düşüyor
2023’te AB ülkelerine sığınma başvurusunda bulunan Türklerin sadece yüzde 23’üne sığınmacı statüsü verildi. Başvuranların yüzde 1’ine ise ikincil koruma hakkı tanındı. EUAA verilerine göre Türk vatandaşlarının yaptığı iltica başvurularının yüzde 75’i ise reddedildi.
Verilere bakıldığında, AB ülkelerinin Türk vatandaşlarının iltica başvurularını kabul etme oranının 5 yıldır düzenli olarak düştüğü görülüyor. Kabul oranı 2019’da yüzde 53 oranındayken 2020’de yüzde 45’e, 2021’de yüzde 41’e, 2022’de yüzde 37’ye, 2023’te ise yüzde 23’e düştü.
Türkler Almanya’yı tercih ediyor
2023 yılında Türklerin en çok iltica başvurusunda bulunduğu AB ülkesi Almanya oldu. 100 bin 807 Türk vatandaşının yüzde 61’i Almanya’ya iltica başvurusu yaptı. Türklerin en çok başvurduğu ikinci ülke Fransa, üçüncü ülke ise Avusturya.
Bu Türk vatandaşlarının yüzde 7’si İsviçre, yüzde 3’ü Belçika, yüzde 3’ü Yunanistan, yüzde 3’ü Hollanda, yüzde 1’i İsveç, yüzde 1’i Norveç ve yüzde 1’i İtalya’ya iltica başvurusunda bulundu. Geriye kalan AB ülkelerine yapılan başvuru oranı yüzde 1’in altında kaldı.
Vize krizindeki etkisi
Türk vatandaşları, son yıllarda artan Schengen vizesi retlerinden muzdarip. Öyle ki, sanatçılar, gazeteciler, akademisyenler bile Avrupa ülkelerinden davet edildikleri etkinlikler için vize almakta zorlanıyor. AB temsilcileri vize başvurularındaki sorunların Covid-19 pandemisi sonrası oluşan yoğunluk ve eksik dosyalardan kaynaklı olduğunu söylese de, birçok uzman Türkiye’ye Schengen yoluyla gizli bir yaptırım uygulandığını savunuyor.
Türkiye’den AB’ye yapılan rekor sayıda iltica başvuruları ve bu başvurulara neden olan siyasi/ekonomik sebepler, bu vize retlerinin artmasında rol oynuyor.
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Nikolaus Meyer-Landrut, 2022’nin Ekim ayında T24’e verdiği söyleşide, “Belki neden başvuruların detaylı incelendiğine daha yakından bakmamız gerekir: Türkiye artık vatandaşlarının Avrupa’ya en çok sığınma başvurusu yaptığı 4-5 ülkeden biri. Bu sayı artmaya devam ediyor. Bu yıl 20 bini çoktan geçti. Bu gelişmeler tabii ki vizelerin incelenmesinde rol oynuyor.” demişti.
Landrut’un bu ifadeleri kullanmasından bu yana Türkiye’den yapılan iltica başvuruları ciddi oranda arttı ve Türkler en çok iltica başvurusunda bulunan 3. millet konumuna geldi.
Aday ülkeler arasında Türkiye’nin yakınından geçen yok
EUAA’nın raporuna göre vatandaşları 2023’te en çok iltica başvurusunda bulunan ilk 20 ülke arasında AB’ye aday sadece iki ülke bulunuyor: Türkiye ve Rus işgali altındaki Ukrayna.
Ukrayna’dan, 2023’te sadece 14 bin 581 kişi AB ülkelerine iltica başvurusunda bulundu. Bu sayı, savaşın çıktığı 2022 yılında 28 bin 327 idi.
